Ludzie mają wrodzone poczucie samozachowawcze, to znaczy, starają się ratować własne życie w sytuacjach zagrożenia. Dlaczego więc to naturalne zachowanie nie przekłada się na zdrowie emocjonalne i życie? Dlaczego nie przywiązujemy naturalnie poczucia wartości do siebie samych, aby móc mieć to, na co każdy zasługuje, i aby nasze życie stało się lepsze i bardziej satysfakcjonujące?
Odpowiedź jest oczywiście skomplikowana i bez wątpienia różni się dla każdego. Przyczyny niskiej samooceny nie będą takie same jak u Twojego sąsiada czy dziecka. Istnieją jednak pewne wspólne czynniki, które zazwyczaj przyczyniają się do niskiej samooceny. Przyjrzyjmy się im.
Wygląd fizyczny
Jako ludzie, faktycznie przypisujemy pewną wartość wyglądowi fizycznemu. Zazwyczaj przyciągają nas osoby, które uważamy za fizycznie atrakcyjne lub które z jakiegoś powodu przykuwają naszą uwagę. Osoby, które nie są fizycznie atrakcyjne, mają trudności z znalezieniem partnerów, a nawet pracy. Często oceniamy tych, którzy nie są fizycznie atrakcyjni, jako mniej pożądani lub możemy zakładać, że są leniwi, głupi lub niekompetentni, nawet jeśli nie zdajemy sobie sprawy, że tak ich oceniamy. To nie znaczy, że jest to dobry sposób myślenia. Wygląd człowieka może nie mieć nic wspólnego z jego charakterem. Posiadanie kilku dodatkowych kilogramów nie oznacza, że jest się koniecznie leniwym, a brak przystojnej twarzy nie oznacza, że jest się głupim czy niekompetentnym. Ale mimo że jest to logiczne, nadal zdarza się, że ludzie są oceniani na podstawie wyglądu.
Jeśli wiesz, że ludzie oceniają innych na podstawie wyglądu i wiesz, że Twój wygląd jest tylko przeciętny lub poniżej, łatwo jest myśleć o sobie mniej jako o osobie. Ponieważ posiadasz mniej tego, co ludzie cenią, czujesz się mniej wartościowy jako człowiek.
Oczywiście staje się to jeszcze trudniejsze, gdy ludzie nie są nawet subtelni w traktowaniu Cię inaczej z powodu Twojego wyglądu. Gdy jesteś odrzucany w relacjach romantycznych lub kiedy ludzie wygłaszają ordynarne lub nieprzemyślane komentarze na temat Twojego wyglądu, Twoja samoocena może gwałtownie spaść. Walka z subtelnymi odrzuceniami i osądami ze względu na wygląd jest już wystarczająco trudna, ale kiedy te rzeczy nie są już nawet subtelne, staje się to jeszcze trudniejsze!
OTYŁOŚĆ I SAMOOCENA
Osoby z nadwagą i otyłością wydają się mieć szczególny problem z samooceną, ponieważ jest ona związana z ich wyglądem. W dzisiejszym społeczeństwie otyłość jest postrzegana niemal jak dżuma! Gdy jesteś osobą z nadwagą, ludzie często zakładają, że jesteś leniwy, nieczysty, głupi i całkowicie bezużyteczny. Nie jest rzadkością dyskryminacja osób z nadwagą i otyłych w kontekście zatrudnienia, a nawet mieszkalnictwa.
Oczywiście nie ma niczego, co by wskazywało, że bycie z nadwagą czyni cię którąkolwiek z tych negatywnych rzeczy. Nie powinno być żadnego powodu, dla którego ktoś miałby oceniać kogoś innego z powodu kilku dodatkowych kilogramów. Ale fakt jest taki, że takie sytuacje mają miejsce. Może to oznaczać ogromne brzemię niskiej samooceny dla tych, którzy zmagają się z wagą.
RODZINA I SPOŁECZEŃSTWO
Nie da się zaprzeczyć, że rodzina i relacje osobiste mogą mieć duży wpływ na samoocenę jednostki. Wiadomości otrzymane w dzieciństwie mogą być trudne do wymazania z pamięci, a sposób, w jaki osoba jest traktowana przez przyjaciół i w związkach intymnych, również może odgrywać dużą rolę.
Sposób traktowania dziecka ma trwały wpływ na jego życie. Kiedy dziecku wpaja się, że jest bezwartościowe, głupie, leniwe lub z jakiegoś powodu nieakceptowalne, trudno jest odwrócić taką świadomość. Wiele osób, które były wykorzystywane lub zaniedbane w dzieciństwie, cierpi na słabą samoocenę i negatywny obraz siebie przez całe życie.
Warto również zauważyć, że może to oznaczać nadużycia psychiczne i emocjonalne. Dziecko nie musi być fizycznie maltretowane, aby doświadczać długotrwałych konsekwencji. Słowa mogą ranić, a dziecko może nadal słyszeć te słowa długo po tym, jak rodzic przestaje je wypowiadać.
Istnieją również inne sposoby, w jakie dynamika rodzinna może wpływać na niską samoocenę osoby. Na przykład, niektórzy członkowie rodziny mogą wykluczać tych, którzy nie podążają za tą samą religią. Mogą również patrzeć z góry na kogoś, kto nie zdobywa wykształcenia wyższego lub wydawać sądy ze względu na pracę tej osoby lub sytuację finansową, z powodu wyboru partnera życiowego, sposobu wychowywania dzieci i wielu innych powodów.
ROZWÓD
Rozwód może znacząco wpłynąć na samoocenę osoby, zwłaszcza jeśli małżonek zdradzał lub robił coś innego, co było bolesne. Łatwo jest wziąć takie zachowanie do siebie; możesz zakładać, że gdybyś był lepszą osobą, nie robiliby takich rzeczy. Były małżonek może nawet ci to powiedzieć.
Status społeczny osoby po rozwodzie może również wpłynąć na jej samoocenę. Ich przyjaciele mogą ich odrzucić lub zaniedbać z zakłopotania. Własna rodzina może zareagować negatywnie, podobnie jak dzieci. Te rzeczy mogą codziennie osłabiać samoocenę.
PRZYJACIELE – A RACZEJ ICH BRAK
Sposób, w jaki przyjaciele traktują daną osobę, również wpłynie na jej samoocenę. Niektórzy przyjaciele drwią i wyśmiewają innych, nie zdając sobie sprawy, jak bardzo ta osoba jest wrażliwa. Mogą wykluczać pewną osobę z ich planów a jednocześnie rozmawiać o swoich wycieczkach i planach będąc w jej obecności.
Chociaż może to być niezamierzone ze strony tych przyjaciół, może to sprawić, że taka osoba będzie czuła się, jakby brakowało jej wartości lub jakby coś było z nią nie tak. A kiedy komuś brakuje przyjaciół z jakiegokolwiek powodu, również może to zaszkodzić jej pewności siebie. Czasami taka osoba może być w określonym wieku, może nie być bardzo towarzyska, lub po prostu może nie mieć przyjaciół z powodu swojej sytuacji życiowej.
Bez względu na przyczynę, może to zranić jej samoocenę, ponieważ zastanawiają się, czy problem tkwi w niej samej i czy w ogóle zasługuje na przyjaciół.
W następnym artykule omówimy skąd w ogóle bierze się niska samoocena.